feminizam

...

Comments (2) Posted to Generalna 11/30/2008 Edit

A sad nesto opustenije :)

Comments (0) Posted to Generalna 11/30/2008 Edit

Međunarodni dan žena - 8. mart 2/2

Demonstracije povodom Međunarodnog dana žena u Rusiji bile su prvi stadijum ruske revolucije. Nakon oktobarske revolucije, boljševička feminstkinja Aleksandra Kolontaj nagovorila je Lenjina da 8. mart postane državni praznik, i tokom sovjetskog razdoblja se koristio za obeležavanje "herojstva radnica".

Međutim, u mnogim komunističkim državama taj je praznik izgubio svoju ideološku osnovu i postao prilika muškarcima za iskazivanje ljubavi i poštovanja prema pripadnicama suprotnog pola, posluživši kao svojevrsni pandan Danu majki i Danu zaljubljenih u zapadnim državama.

U Čehoslovačkoj se Dan žena za vreme komunističkog režima pretvorio u parodiju, te je ukinut nakon baršunaste revolucije. U Mađarskoj je, pak, običaj poklanjanja cveća ženama zadržao i nakon pada komunizma.

Dan žena je ostao državni praznik u Rusiji, Belorusiji, Ukrajini, Kazahstanu, Kirgistanu, Moldaviji, Mongoliji i Tadžikistanu, a obeležava se cvećem i poklonima.

Na Zapadu se Međunarodni dan žena uglavnom prestao obeležavati 1930-ih, zbog toga što ga povezuju s komunizmom. Međutim, 1960-ih su ga ponovno počele slaviti feministkinje. Godine 1975. koja je proglašena Međunarodnom godinom žene, UN su službeno počele obeležavati Međunarodni dan žena.

Danas mnoge organizacije u svetu, obeležavaju Međunarodni dan žena, a neke se nastoje izboriti da postane državnim praznikom u kojima to još nije slučaj.

Comments (0) Posted to Generalna 11/30/2008 Edit

Međunarodni dan žena - 8. mart 1/2

Međunarodni dan žena obeležava se 8. marta svake godine. Tog dana se slave ekonomska, politička i društvena dostignuća pripadnika ženskog pola. Prvi Dan žena je obeležen 28. februara 1909. u SAD-u deklaracijom koju je donela Socijalistička partija Amerike. Između ostalih važnih istorijskih događaja, njime se obeležava i požar u fabrici Triangle Shirtwaist u Njujorku 1911. godine kada je poginulo preko 140 žena.

Ideja za obeležavanjem međunarodnog dana žena pojavila se prvi put početkom 20. veka u doba brze industrijalizacije i ekonomske ekspanzije koja je često dovodila do protesta zbog loših uslova rada. Žene zaposlene u industriji odeće i tekstila su javno demonstrirale 8. marta 1857. u Njujorku. Tekstilne radnice su protestovale zbog loših uslova rada i niskih plata. Demonstracije je rasterala policija. Te iste žene su osnovale sindikat dva meseca kasnije.

Protesti 8. marta događali su se i sledećih godina, od kojih je najpoznatiji bio 1908. godine kada je 15.000 žena marširalo kroz Njujork tražeći kraće radno vreme, bolje plate i pravo glasa. Godine 1910. prva međunarodna ženska konferencija bila je održana u Kopenhagenu u organizaciji Socijalističke Internacionale te ustanovila „Međunarodni dan žena“ na predlog slavne nemačke socijalistkinje Klare Cetkin. Sledeće godine je Međunarodni dan žena obeležilo preko milion ljudi u Austriji, Danskoj, Nemačkoj i Švajcarskoj. Ti događaji su koincidirali s požarom u fabrici Triangle Shirtwaist u Njujorku, nakon koga su slabe mere sigurnosti na radu okrivljene za veliki broj žrtava. Na početku Prvog svetskog rata žene širom Evrope su 8. marta 1913. održale demonstracije za mir.

Comments (0) Posted to Generalna 11/30/2008 Edit

Ženske studije 2/2

Ženske studije su nastale pod uticajem pokreta za oslobađanje žena. Nastale su kao intelektualni deo njegovog napora. U ženskim studijima je prisutnost dve dimenzije - ideološke i teorijske. Iz različitih viđenja uloge i ciljeva ženskih studija, može se zaključiti da su ženske studije u toku svog razvoja prošle fazu “harmonije” sa jednostavnim, didaktičkim, ideološkim ciljevima pokreta, ali su nakon svog decenijskog postojanja sebi postavile ambiciozan zadatak teorijske elaboracije problema spolnosti i podređenog položaja žene.

Otpor prema mirnoj integraciji u postojeće društvene nauke proističe iz dva razloga: iz kritike društvenih nauka - integrirati ženske studije u društvene nauke značilo bi odustajanje od problematizacije tog problema u društvenim naukama. Drugi razlog otežavanja integracije ženskih studija u društvene nauke je njihov interdisciplinirani karakter.

Cilj je da problem odnosa polova postane relevantno pitanje svih društvenih nauka, ali da istovremeno zadrži izvesnu nezavisnost kojom bi se omogućio razvoj i teorijska elaboracija ovog problema sa interdiscipliniranog stajališta. Ravnotežu između integracije i nezavisnosti je teško postići u praksi. Pored silne želje za postizanjem i jednog i drugog, ipak se vidi težnja ka jednom od toga. Te dve tendencije imaju i svoj hronološki sled. Prva tendencija je da ženske studije budu nezavisna disciplina i ona je hronološki starija od druge. Ona se sastoji od insistiranja da ženske studije budu “borbeno sredstvo” podizanja svesti žena. Ta tendencija krajem 70.-ih godina ima sve manje pristalica. Razlog tome je što insistiranje na odvojenosti gubi svoju pređašnju opravdanost i funkcionalnost. Druga tendencija su pristalice ženskih studija u postojeće discipline. Sarah Hoagland smatra da bi za delotvornost tečajevi ženskih studija trebali biti u poziciji da se suprotstavljaju tradiciji, a ne da od nje budu ignorisani. Da bi ženske studije bile moguće bilo je neophodno da problem položaja žene i odnosa polova prestane da bude mali deo velikih problema.

Žena svoj jedini vid opstanka vidi u porodici i bivajući sprečena da ispituje vlastite utopijske mogućnosti, ostaje u autoritetu postojećeg, jača ga i podržava. Porodica u građanskom društvu omogućava održavanje i obnavljanje svih ostvarenih ljudskih odnosa i jedino “nepodnošljivost čini podnošljivom”. Savremeni ženski pokret i njegova teorijska misao u usponu koja želi temeljno preispitati korene podređenosti žene i nametnutog joj biološkog i porodičnog identiteta, otvorili su nove prostore analizi društvenih protivrečnosti. Otkrivaju se dosad neprimećeni i nebitni oblici dominacije i eksploatacije žene - u jeziku u kojem se smisaono i gramatički ogleda dominacija muškarca nad pojmovnim svetom. Analiziraju se patrijarhalne vrednosti, stereotipi i predrasude, odgoj kojim polovi dobijaju bitno neravnopravne i lažno komplenantarne identitete i sklonosti, razgrađuje se romantična mitologija koja uzdiže žensko, ali pri tome zapravo potvrđuje njenu neslobodu u ograničenoj i razoružanoj auri. U svakodnevici našeg još vitalnog patrijarhalnog mentaliteta događa se da se ovaj splet za njega ranjivih pitanja pretvara u “bauk feminizma” i onda tumači već poznatim seksističim tezama o tipično ženskoj sklonosti prema preterivanju, a pri tome se lagano zamagljuje problem i žena i dalje ostaje na svom mjestu.

Comments (0) Posted to Generalna 11/16/2008 Edit

Ženske studije 1/2

Intelektualna motivacija žena da odgovore na pitanja neravnopravnosti žene su nazvale “Women´s studies” ili “ženske studije”. S jedne strane su to učenja o ženi i kritička proučavanja svih aspekata društvenog odnosa polova, društvene podele rada, prirode i istorije gde analiza žene zauzima središnje mesto. S druge strane su to učenja za ženu, a ne samo o ženi. To su “Studije žena o ženama za žene”.

Ženske studije su po mišljenju većine autora nastale pod direktnim uticajem i zahvaljujući rastu ženskog pokreta. Ženske studije su deo i poslednji odbljesak studentskog pokreta iz 60.-ih godina. Studentski pokret je kao glavni cilj postavio reformu univerziteta i pokušao da se suprotstavi monopolu univerziteta nad strukturom i definicijom znanja, nad formom i sadržajem visokog obrazovanja.

Motivi organizovanja tečajeva ženskih studija su slični impulsima koji su doveli do rasnih i etičkih studija. U središtu je bio pokušaj reinterpretiranja društvenih fenomena uključivanjem zanemarenih i “nerelevantnih” tema kao što su pol i rasa i korigovanje društvene teorije u svetlu nove kritičke svesti. Najznačajniji trenutak u teorijskom sazrevanju i osvajanju akademskog statusa ženskih studija je osnivanje časopisa The Signs - Journal of Women in Culture and Society, 1975.g. koji uređuje grupa akademskih feministkinja.

Comments (0) Posted to Generalna 11/16/2008 Edit

Liberalni feminizam

Liberalni feminizam, za koga se ponekad koristi izraz "feminizam srednje struje", je ogranak feminističkog pokreta koji nastoji postići jednakost muškaraca i žena u društvu kroz političku i pravnu reformu. Prema liberalnim feministkinjama sve žene su u stanju vlastitim naporima da postignu jednakost s muškarcima, pa se ona može da sedogodi bez promene društvene strukture. Liberalne feminstkinje se, kao i druge feministkinje, zalažu za reproduktivna prava, pravo glasa, pravo na obrazovanje, jednakost u platama, porodiljskog bolovanja, dečije dodatke, posebno zdravstveno osiguranje kao i borbu protiv porodčnog nasilja.

Liberalni feminizam se obično vezuje za širu ideologiju liberalizma, ali i uz tzv. Feminizam drugog talasa i radikalni centar.

Liberalni feminizam je od 1970-ih pod udarom drugih feminističkih pravaca, najčešće radikalnog feminizma kojim im zameraju de facto zalaganje za status quo, odnosno činjenicu da su žene u SAD i drugim državama u podređenom položaju usprkos de iure jednakosti. Radikalne feministkinje tvrde da se žene mogu osloboditi jedino radikalnim preobražajem društva, odnosno ukidanjem patrijarhalnih institucija uključujući državu.

Liberalni feminizam je i pod udarom od strane feminizma trećeg talasa koji mu zamera zanemarivanje interesa žena koje pripadaju manjinskim grupama, kao i socijalističkog feminizma koji smatra da žene neće biti slobodne dok bude klasne nejednakosti.

Comments (8) Posted to Generalna 11/09/2008 Edit

Socijalistički feminizam

Socijalistički feminizam je pravac feminizma koji smatra da se potpuna emancipacija žena, odnosno njeno oslobođenje od tlačenja može provesti jedino uz poboljšanje njenog javnog, kao i društvenog života, odnosno ukidanjem ekonomskih i kulturnih izvora tlačenja žena. Socijalistički feminizam prema nekim izvorima predstavlja dualnu teoriju, odnosno sintezu argumenata marksističkog feminizma kroz kapitalizam kao izvoru ženskog tlačenja i argumenata radikalnog feminizma ulozi roda i patrijarhata.

Teorija je nastala i kao kritika i kao nadopuna tradicionalnih marksističkih stavova, pri čemu se često navodi navodni neuspeh Marksa da pronađe vezu između rodnog i klasnog ugnjetavanja. Marksističke feministkinje navode radove Fridriha Engelsa (Poreklo porodice, privatnog vlasništva i države) i Augusta Babela na ovu temu kako bi oborile taj argument.

Socijalistički feminizam u najširem smislu označava i feministička strujanja unutar različitih socijalističkih pokreta.

Comments (0) Posted to Generalna 11/09/2008 Edit

Radikalni feminizam 2

Za radikalne feministkinje muškarci su krivi za eksploataciju žena, jer oni od podređenosti žena imaju konkretne koristi. Žene za muškarce obavljaju neplaćeni rad, baveći se odgojem dece i kućnim poslovima, i tako im je sprečen pristup pozicijama moći. RF smatraju da društvom dominiraju i upravljaju muškarci, te da žene jos uvek žive u patrijahalnom društvu, u kome su podređena klasa. Porodica je, za RF, ključna institucija u kojoj se žene iskorišćavaju. RF zastupaju mišljenje da samo revolucija može pružiti mogućnost da se žene oslobode eksploatisanja, kojem su izložene oduvek. Muška dominacija je proizvod kulture, a silovanjem (za RF svaki seksualni odnos sa muškarcem jeste silovanje), i ostalim oblicima nasilja, muškarci osiguravaju i održavaju svoju moć. Muškarac se smatra neprijateljem ženskog oslobođenja, i zato RF odbacuju bilo kakvu pomoć muškog roda u svojoj borbi za postizanje prava kojima teže. Žene se moraju organizovati nezavisno, izvan društva. Veliki broj RF, poput pripadnica Revolucionarne feminističke grupe iz Lidsa (1982), tvrdi da samo lezbejke mogu biti istinske feministkinje, budući da su samo one potpuno i istinski nezavisne od muškaraca. Žene su moralno nadmoćnije od muškaraca i zato se patrijarhat mora zameniti matrijahatom. Iz ove perspektive, osim za iskorišćavanje žena, muškarci su odgovorni i za sukobe, ratove, uništavanja životne okoline, zloupotrebu naučnih dostignuća, itd. Neke teoretičarke razlikuju dve grupe RF:

1.Radikalno-libertarijanske feministkinje misle da je moguće i poželjno da se rodne razlike iskorene ili bar znatno smanje. One teže stanju androginije u kojem se žene i muškarci ne razlikuju mnogo. Idealno stanje bi bilo ono u kojem bi i žene i muškarci preuzeli najbolje karakteristike i jednih i drugih. One veruju da su razlike između muškog i ženskog društveno konstruisane i da će do jednakosti između polova doći kad se one uklone.

2.Radikalno-kulturne feministkinje veruju u superiornost ženskog principa. One ne veruju da oslobođenje žena treba da se ostvari kroz spajanje ženskih i muških svojstava. Izražavaju stav da je bolje biti žena/žensko nego muškarac/muško, tako da žene ne treba da pokušavaju da budu nalik muškarcima. One slave karakteristike povezane sa ženskošću – zajedništvo, povezivanje, deljenje sa drugima, emocije, telo, poverenje, odsustvo hijerarhije, proces, radost, imanenciju, mir, život.  Sa druge strane, neprijateljske su prema karakteristikama koje se povezuju sa muškošću – autonomija, hijerarhija, dominacija, transcendencija, asketizam, rat i smrt.

Mnoge teoretičarke se slažu da je razlika između ove dve varijante radikalnog feminizma prenaglašena, ali, takođe, misle da upravo to održava stvarne i značajne razlike unutar ovog feminističkog pristupa. Najvažnija teoretičarka radikalno feminističkog shvatanja je Shulamith Firestone (Šalamit Fireston). Ona je u svojoj knjizi „Dijalektika pola“ (The Dialectics of Sex), objavljenoj 1970, prvi put dala objašnjena ženske nejednakosti. Ona ističe da su žene hendikepirane svojom biologijom. Menstruacija, menopauza, trudnoća, rađanje i dojenje fizički su tereti i imaju ozbiljne društvene posledice, jer dok su žene trudne ili čuvaju decu, njihov fizički opstanak zavisi od muškarca (bio to muž, ljubavnik, brat, država, najšira zajednica).

Karakteristika biološke porodice jeste da je ona temelj svih tipova nejednakosti, jer muškarci uživaju u svojoj moći nad ženama i žele svoju dominaciju da prošire i na druge muškarce. Tako se dolazi do ekonomske klasne nejednakosti, koja, zatim, uzrokuje i sve ostale nejednskosti.
Značajne teoretičarke radikalnog feminizma su i Sherry B.Ortner (bavila se kulturološkim obezvređivanjem žena), kao i Michelle Z.Rosaldo (proučavala je podređenost žena u društvenim područjima).

Comments (2) Posted to Generalna 11/03/2008 Edit

Radikalni feminizam

Radikalni feminizam je struja unutar feminističkog pokreta čije sledbenice tvrde da je glavni uzrok ugnjetavanja žena postojanje patrijarhata u ljudskom društvu, odnosno formalni ili neformalni sistem vlasti kojim se održava muška dominacija nad ženama. Radikalne feministkinje zato tvrde da se žene mogu osloboditi jedino ako sruše patrijarhat potpunim odbacivanjem tzv. Rodnih uloga i radikalnom promenom društva.

Radikalni feminizam se razvio u drugoj polovini 1960-ih u SAD, a kasnije proširio po ostalim zapadnim zemljama. Njegove sledbenice su bile nezadovoljne načinom na koji su drugi društveni pokreti (pokret za građanska prava u SAD i sl.) tretirali ženske probleme, odnosno rodnom diskriminacijom unutar samih tih pokreta. Takođe su odbacile stav prema kome će problem inferiornog položaja žena biti rešen putem promene zakona (za šta su se zalagale liberalne feministkinje), odnosno ukidanjem klasnih razlika (za što su se zalagale socijalističke i marksističke feministkinje).

Uz radikalni feminizam se često vezuje i izraz militantni feminizam, ali se on često shvata kao pežorativni naziv koji koriste njegovi protivnici, kao i protivnici srodnih struja unutar feminizma.

Radikalni feminizam, u formi u kojoj se razvio 1970-ih, je danas među laicima, odnosno široj javnosti sinonim za feminizam uopšte.

Comments (0) Posted to Generalna 11/01/2008 Edit